Τα επικοινωνιακά λάθη στις ΣΒΑΚ

Και που θα βάλω το αυτοκίνητό μου; Και πως θα έρθουν οι πελάτες στο μαγαζί μου;
Αυτά είναι τα δύο βασικά ερωτήματα στα οποία θα πρέπει να απαντήσουν οι δημοτικές αρχές και στον εαυτό τους και στους δημότες τους, όταν εκπονούν μια Στρατηγική Βιώσιμης Κινητικότητας.
Από εκεί ξεκινάνε και όλες οι βασικές αντιρρήσεις της κοινωνίας και εκεί πρέπει να καταλήγει και μιας ΣΒΑΚ

Το πρώτο λοιπόν πράγμα που θα πρέπει να γίνει κατανοητό στους δημότες αλλά και στις ίδιες τις δημοτικές αρχές είναι ότι οι ΣΒΑΚ αποτελούν μακρόπνοο στόχο με σκοπό να αποσυρθεί ένα μέρος των αυτοκινήτων από τους δρόμους καθώς αυτά δεν χωράνε πια να κινηθούν. Να κάνουμε την σημερινή μη Βιώσιμη κυκλοφορία των Ι.Χ….. Βιώσιμη.
Δεν είναι κάτι που θα γίνει αύριο το πρωί. Είναι κάτι που θα ξεκινήσει αύριο το πρωί αλλά θα ολοκληρωθεί τα επόμενα 20 χρόνια με σταθερά και χωρίς προβλήματα βήματα.

Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να γίνει κατανοητό στις ΣΒΑΚ είναι ότι δεν έχουν στόχο την μείωσης της μεταφοράς ανθρώπων και αγαθών, αλλά τον πολλαπλασιασμό της μετακίνησης. Και αυτός που σήμερα μένει στο σπίτι του γιατί έξω θα γίνεται χαμός από κίνηση και δεν θα βρίσκει που να παρκάρει, να βγαίνει και να μετακινείται. Και το παιδί που είναι κλεισμένο σήμερα στο σπίτι του να βγει στο δρόμο και στην πλατεία. Και ο ηλικιωμένος ή ο ΑμεΑ που δυσκολεύεται στις μετακινήσεις του να έχει πρόσβαση παντού.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μια δημόσια περιοχή που χωράει 1.000 ανθρώπους εποχούμενους σε Ι.Χ. μπορεί να χωρέσει 5.000 μετακινούμενους με τις εναλλακτικές μετακινήσεις.
Αρα και κάθε ΣΒΑΚ πρέπει να έχει πρόβλεψη υποδομών για όλες τις μετακινήσεις.

Τρίτο πράγμα που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι οι ΣΒΑΚ δεν έχουν σκοπό να ταλαιπωρούν τους μετακινούμενους, αλλά να τους διευκολύνουν.
Οι ΣΒΑΚ δεν έχουν στόχο να ταλαιπωρήσουν τον εποχούμενο του Ι.Χ. και να μην ξέρει που να το βάλει, αλλά να μην χρειάζεται να το πάρει από το σπίτι του.

Τέταρτο επικοινωνιακό σημείο που πρέπει να τονίζεται είναι ότι οι ΣΒΑΚ δεν εκπονούνται εναντίον του Ι.Χ. αλλά υπέρ των εναλλακτικών μετακινήσεων. Δεν τιμωρούν εκείνον που θέλει να μετακινηθεί με το Ι.Χ. αλλά υπερασπίζονται το δικαίωμα εκείνου που δεν επιλέγει να μετακινηθεί με το Ι.Χ. Ας υπάρχουν όσα εκατομμύρια Ι.Χ. θέλουν στους δρόμους αρκεί να επιτρέπουν τις εναλλακτικές μετακινήσεις. Τα πεζοδρόμια ανήκουν στους πεζούς και όχι στα Ι.Χ. Σε όλους τους δρόμους πρέπει να υπάρχουν 2,5 μέτρα πεζοδρομίου για να περπατάνε οι πεζοί και αν χωράνε ας υπάρχουν και Ι.Χ. Και αν χωράνε ας παρκάρουν και Ι.Χ.
Τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς έχουν σταθερό δρομολόγιο που πρέπει να εκτελείται σε σταθερά χρονικά διαστήματα διότι μεταφέρουν ένα μεγάλο πλήθος ατόμων και έχουν προτεραιότητα έναντι των Ι.Χ. που μεταφέρουν από 1 έως 4 άτομα. Τα ΜΜΜ οφείλουν να βρίσκονται σε συγκεκριμένο σημείο συγκεκριμένη ώρα. Μπορούν να κινούνται στους δρόμους όσα Ι.Χ. θέλουν αρκεί να μην εμποδίζουν την ελεύθερη διέλευση των ΜΜΜ.
Οι ΣΒΑΚ λοιπόν πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι προστατεύουν και παραχωρούν το δικαίωμα σε όσους επιλέγουν τις εναλλακτικές μετακινήσεις.
Αρα ένας από τους Βασικούς Στόχους μιας καμπάνιας ΣΒΑΚ είναι να κάνουμε πολλούς, αυτό που λέμε κρίσιμη μάζα, αυτούς που επιλέγουν να μετακινηθούν με ήπιες μορφές μετακίνησης.

Πέμπτον η επικοινωνιακή πολιτική για τις ΣΒΑΚ πρέπει να ξεκινάει από παραδείγματα και εμπειρίες πόλεων που τις έχουν εφαρμόσει με επιτυχία.
Να δείχνουν πως αυξήθηκε η εμπορική κίνηση σε δρόμους που πεζοδρομήθηκαν ή σε εμπορικά κέντρα που αναπτύχθηκε η πρόσβαση με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Να δείχνουν την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης σε εκείνους που περπατάνε ή ποδηλατούν. Να δείχνουν πως δημιουργήθηκε ανάπτυξη (και τουριστική ) σε πόλεις που εφάρμοσαν ΣΒΑΚ. Να δείχνουν δείκτες ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μελέτες για την καλύτερη ανάπτυξη των παιδιών και από κοινωνικής απόψεως. Να δείχνουν την αύξηση τη εμπορικής αξίας των ακινήτων.
Να δείχνουν με συγκεκριμένα νούμερα την επιτυχία της διαβίωσης σε μια πόλη με ΣΒΑΚ.
Να δείχνουν με συγκεκριμένα νούμερα, ποιος είναι ο καλύτερος, γρηγορότερος και πιο αξιόπιστος τρόπος μετακίνησης σε συγκεκριμένα σημεία της πόλης.
Να τεκμηριώνουν πόσο πιο ευδιάθετοι είναι οι κάτοικοι μιας πόλης που διαθέτει όρους Βιώσιμης Κινητικότητας.

Εκτον η Διαβούλευση θα πρέπει να συνοδεύεται από έντυπα και video εκλαϊκευμένα και κατανοητά. Ξεκινώντας από το συνολικό και πηγαίνοντας στα επί μέρους που καλό είναι να δημοσιοποιούνται σε δεύτερη φάση. Οι περισσότερες μελέτες που παρουσιάζονται στο κοινό είναι εντελώς ακατανόητες και απαιτούν πολύ χρόνο διαβάσματος και έτσι γίνονται επιδεκτικές σε διασπορά κακόβουλων φημών για σημειακές παρεμβάσεις χωρίς αλληλουχία.
Η παρουσίαση πρέπει να γίνεται με εικόνες. Το σημερινό πρόβλημα κατ΄αντιπαράσταση με την αυριανή λύση.

Εβδομον η διαβούλευση των ΣΒΑΚ πρέπει να διαθέτουν επί μέρους κομμάτια για το κόστος τοπικά και το όφελος συνολικά. Γι αυτό πρέπει να ξεκινάει από το συνολικό με αξίες και εικόνες και να διαχωρίζεται από τις επιμέρους παρεμβάσεις.

Ογδοον η καμπάνια για τις ΣΒΑΚ πρέπει να ξεκινάει από τα σχολεία. Πρώτον διότι σε δέκα χρόνια από τώρα τα παιδιά του σχολείου που θα έχουν πειστεί για την αναγκαιότητα της ΣΒΑΚ θα είναι πολίτες που θα ψηφίζουν και δεύτερο διότι τα παιδιά είναι το καλύτερο μέσο αφύπνισης των γονιών.

Και τέλος η Διαβούλευση πρέπει να γίνεται πλατιά, με επιμονή και με κωδικοποίηση των αντιρρήσεων και πολύ συγκεκριμένες απαντήσεις. Οι καμπάνια των ΣΒΑΚ πρέπει να βασίζεται περισσότερο στην απάντηση των αντιρρήσεων και λιγότερο σε ένα μη κατανοητό όραμα.

Και δέκατον. Μια καμπάνια για ΣΒΑΚ πρέπει να έχει μεγάλη διάρκεια και να αποτελεί διαδικασία διαβούλευσης χωρίς χρονικούς περιορισμούς. Ο χρονικός περιορισμός δίνει την εντύπωση του αυταρχισμού και δεν επιτρέπει την πλήρη κατανόηση της ιδέας έτσι ώστε να υπάρξουν οι απαραίτητοι συμβιβασμοί από τους πολίτες.

Το τεράστιο λάθος των δημοτικών αρχών, θα έλεγα με μια δόση υπερβολής, είναι ότι αναθέτουν τον συντονισμό των ΣΒΑΚ σε συγκοινωνιολόγους ενώ θα έπρεπε να το αναθέτουν σε επικοινωνιολόγους . Το σημαντικό σε μια ΣΒΑΚ δεν είναι ο σχεδιασμός που με το χρόνο έτσι κι αλλιώς μπορεί να αλλάξει ή λόγω αντιδράσεων να μην υλοποιηθεί ποτέ, αλλά η αφομοίωση της ιδέας και της αξίας από την τοπική κοινωνία που ξαφνικά καλείται να αλλάξει συνήθειες.

Το μεγαλύτερο μέρος της αποτυχίας στην υλοποίηση μιας ΣΒΑΚ οφείλεται στην παρουσίασή της. Στο 90% των περιπτώσεων ξαφνικά μια δημοτική αρχή καλεί τους πολίτες σε μια αίθουσα και τους παρουσιάζει πως σκοπεύει να κάνει την πόλη τους μπάχαλο και με το επιχείρημα ότι «έτσι πρέπει να είναι μια σύγχρονη πόλη» περιμένει την υποστήριξή τους.
Ομως το μεγαλύτερο μέρος της επιτυχίας στην υλοποίηση μιας ΣΒΑΚ είναι η αφομοίωση της συνολικής ιδέας.

Κατεβάστε εδώ τον Οδηγό για την Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Αστικής Κινητικότητας

Του Χάρη Κουγιουμτζόπουλου
Δημοσιογράφου Τοπικής Αυτοδιοίκησης
μέλους της ΠοδηλΑττικής Κοινότητας